Առողջապահության լրատու 14-15.2012
Դեղաբուժման հիմնավորումը հղիների ու սնուցող մայրերի ստոմատոլոգիական հիվանդությունների բուժման ժամանակ
![Դեղաբուժման հիմնավորումը հղիների ու սնուցող մայրերի ստոմատոլոգիական հիվանդությունների բուժման ժամանակ Դեղաբուժման հիմնավորումը հղիների ու սնուցող մայրերի ստոմատոլոգիական հիվանդությունների բուժման ժամանակ](up/article/big/file_24970_7448284.jpg)
Ցանկացած մասնագիտության բժիշկ հղիների ու սնուցող մայրերի բուժման ժամանակ բախվում է անվտանգ դեղաբուժում ընտրելու խնդրին:
Վիճակագրական տվյալներով, բոլոր բնածին արատների ոչ պակաս, քան 5%-ը պայմանավորված է դեղակիրառմամբ: Ընկերքով դեղերի թափանցումը կախված է դրանց ֆիզիկաքիմիական հատկություններից, ընկերքի վիճակից ու ընկերքային արյունահոսքից: Այս առնչությամբ դեղակիրառման անհրաժեշտություն ծագելիս, պետք է հաշվի առնել, որ դեղերի մեծամասնությունը թափանցում է ընկերքային պատնեշով, իսկ սաղմի ու պտղի օրգանիզմում դրանց ակտիվազերծման ու դուրսբերման արագությունն անբավարար է, ինչը գերազանցում է պտղի վրա դրանց անբարենպաստ ազդեցության վտանգը (Վ.Կուկես, 1999):
Ստոմատոլոգիական օգնություն ցուցաբերելիս, հղիության ընթացքի և պտղի զարգացման վրա ազդող հիմնական անբարենպաստ գործոն կարող է լինել, հատկապես, համակարգային ազդեցության դեղերի (ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային, հակամանրէային, հակահիստամինային դեղեր, անդորրաբերներ, տեղային անզգայացնողներ և այլն) անցանկալի ներգործությունը: Հղիության ժամանակ մեծանում է շրջանառվող արյան ու կծիկային ֆիլտրման ծավալը, խթանվում է լյարդային ֆերմենտների ակտիվությունը, ինչը կարող է ազդել դեղաբաշխման ծավալի, դեղերի նյութափոխանակության ու դուրսբերման, այսինքն, դեղակինետիկայի վրա, որն իր հերթին, ունակ է փոփոխել դրանց ակտիվությունն ու թունայնությունը: Նշվել է հղիության ժամանակ պլազմայի սպիտակուցների հետ դեղերի կապի փոքրացում, արդյունքում դրանց` արյան մեջ շրջաբերվող ֆրակցիայի խտությունը մեծանում է, ազդելով «հղի-պտուղ» համակարգում դեղաբաշխման վրա: Պտղի օրգանիզմում պլազմայի սպիտակուցների ավելի փոքր խտությունը թուլացնում է դրանց հյուսվածքների` դեղեր կապելու ունակությունը, բարձրանում է դրանց ազատ ֆրակցիաների պարունակությունը, աճում պտղի ախտահարման վտանգը:
Դեղերը կարող են հրահրել սաղմնաթունային, սաղմնակործան, արատածին և պտղաթունային ազդեցություններ (աղ.1):
Աղյուսակ 1
Պտղի զարգացման ու կենսունակության վրա դրանց ներգործության ծավալն ու լրջությունը հիմնականում որոշվում են հետևյալ գործոններով` պտղի գեստացիոն տարիքով, դեղի ակտիվությամբ և ընդունված դեղաչափով, պտղի համար դեղի վտանգավորության աստիճանով (աղ.2), ինչպես նաև նախատրամադրող գործոնների առկությամբ:
Ընդունված է առանձնացնել սաղմնածագման կրիտիկական փուլեր, որոնց դեպքում արտաքին անբարենպաստ գործոնի ազդեցությունն առավել վտանգավոր է:
Աղյուսակ 2
1-ին կրիտիկական փուլ (առաջին 3 շաբաթ)-սաղմնածագման նախաներխուժային փուլ, երբ գործում է «ամեն ինչ կամ ոչինչ» օրենքը, ուստի այս փուլում դեղերի կիրառումը կարող է հանգեցնել կամ սաղմի կործանմանն ու հղիության ընդհատմանը, կամ բարձր վերականգնողական ունակության շնորհիվ սաղմը կարող է ավարտվել ծանր, հաճախ բազմակի արատներով երեխայի ծնվելով: Սաղմնաթունային ազդեցությունները հնարավոր են հղիի կողմից սալիցիլատներ, հակաբիոտիկներ, սուլֆանիլամիդներ և այլ դեղեր ընդունելիս:
2-րդ կրիտիկական փուլ (ներարգանդային կյանքի 3-ից մինչև 12-16 շաբաթ)-հղիության 3-րդ և 8-րդ շաբաթների միջև առավել վտանգավոր ժամկետն է, բնորոշվում է սաղմի հյուսվածքիների ինտենսիվ տարբերակմամբ: Այս փուլում հղիի բուժման համար կիրառվող դեղը կարող է.
- պտղի վրա ակներև կերպով չազդել,
- հրահրել ինքնաբերական վիժում,
- առաջացնել այն օրգանի զարգացման կոպիտ ենթամահացու շեղում, որն առավել ինտենսիվ է զարգացել մոր կողմից դեղն ընդունելու պահին (իրական արատածին ազդեցություն),
- դառնալ ոչ այնքան զգալի, սակայն անդարձելի փոխանակային կամ ֆունկցիոնալ շեղման (քողարկված էմբրիոպաթիա) պատճառ, որը կարող է ի հայտ գալ հետագա կյանքի ընթացքում:
Արատածին ազդեցությունը կարող է պայմանավորված լինել ոչ միայն սաղմի օրգանիզմ ներթափանցած դեղի ուղղակի ազդեցությամբ, այլ նաև արգանդի նյութափոխանակության և արյունամատակարարման այն խանգարումներով, որոնք այդ դեղը հրահրել է մոր օրգամիզմում (Ի.Մարկովա, Վ.Կալինիչևա, 1987):
3-րդ կլինիկական փուլ (հղիության 18-րդ և 22-րդ շաբաթների միջև)-ընկերքի վերջնական ձևավորման փուլն է, երբ դեղերի կիրառումը կարող է վնասել օրգանները, բայց զարգացման արատներ չառաջացնել: Պտղաթունային ազդեցությունը հասուն պտղի վրա դեղերի ներգործությունն է, որն ազդում է ոչ միայն պտղի, այլ նաև նորածնի կենսունակության վրա:
Հղիության 1-ին եռամսյակում պետք է խուսափել ցանկացած դեղերի ու պատվաստանյութերի կիրառումից, եթե միայն դրանց նշանակումը կարևոր չէ մոր առողջության ու կյանքի պահպանման համար:
Հղիության ժամանակ պտղի վրա մոր կողմից ընդունված դեղերի անբարենպաստ ազդեցության մեխանիզմները (Ռ.Բերկոու, 1997).
- սաղմի վրա ուղղակիորեն ազդող մահացու թունային կամ արատածին ազդեցություններ,
- մոր և պտղի միջև գազափոխանակության կամ սննդանյութերի փոխանակության խանգարմամբ ընկերքի ֆունկցիոնալ ակտիվության փոփոխություն (անոթների նեղացում),
- մոր օրգանիզմում կենսաքիմիական պրոցեսների շարժի` պտղի ֆիզիոլոգիական վիճակի վրա անուղղակիորեն ազդող խանգարում,
- հղի կնոջ օրգանիզմում հորմոնային, վիտամինային, ածխաջրային և հանքային հաշվեկշիռների` պտղի վրա բացասաբար ազդող խանգարում:
Մոր, պտղի, նորածնի վրա անցանկալի ազդեցությունների զարգացման վտանգին նախատրամադրող գործոնները հղի կամ սնուցող կնոջ ստոմատոլոգիական բուժման ժամանակ.
- հղիության 1-ին եռամսյակ,
- կրկնվող հղիություն, հատկապես, բազմածին կանանց,
- հղի կնոջ տարիքը (25-ից բարձր),
- ծանրաբեռնված մանկաբարձագինեկոլոգիական անամնեզ,
- հատկապես, դուրսբերման օրգանների (լյարդ, երիկամներ, աղիներ) ծանրաբեռնված անամնեզ,
- թունային հղիություն (տոքսիկոզ),
- ընկերքային պատնեշով և կրծքի կաթի մեջ թափանցող դեղերի կիրառում,
- դեղի զգալի դեղաչափ,
- բուժվողի նյարդահոգեկան վիճակի առանձնահատկություններն ու հղիության ու սպասվելիք ծննդաբերության նկատմամբ նրա բացասական վերաբերմունքը:
Դեղընտրության հարցում զգույշ պետք է լինել նաև կրծքով կերակրելիս: Մոր արյան մեջ շրջանառվող դեղերի` կրծքի կաթի մեջ տեղափոխվելը հիմնականում կախված է դրանց ֆիզիկաքիմիական հատկություններից ու դեղակինետիկայից: Թույլ հիմքերը, օրինակ, էրիթրոմիցինը, տեղային անզգայացնողներն ու այլք, սովորաբար վատ են թափանցում մայրական կաթի մեջ, իսկ օրգանական թթուները (պենիցիլին, սուլֆանիլամիդներ և այլն)` հեշտությամբ, ինչի արդյունքում սնուցող մոր կողմից դրանց կիրառումը կարող է երեխայի օրգանիզմում կողմնակի ազդեցությունների ծագման պատճառ դառնալ:
«Դեղեր և բժշկություն» 2012 (շարունակելի)
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Մենք` բոլորս, հաշվետու ենք ժողովրդին Մենք` բոլորս, հաշվետու ենք ժողովրդին](up/article/small/file_24959_9498486.jpg)
Առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանն իր պաշտոնավարման 100-րդ օրվա առթիվ հրավիրված ասուլիսում անդրադարձավ այն առանցքային հարցերին, որոնք այսօր մտահոգում են և´ ազգաբնակչությանը, և´ պետության ղեկավարին, և´ համակարգի աշխատողներին...
![](images/calendar.png)
![Արժանի գնահատական. Յուրի Թունյան Արժանի գնահատական. Յուրի Թունյան](up/article/small/file_24961_4422090.jpg)
ՀՀ անկախության հռչակման 21-րդ տարեդարձի կապակցությամբ, գիտության և կրթության բնագավառներում ունեցած մեծ վաստակի, երկարամյա և արդյունավետ գիտա-մանկավարժական գործունեության համար...
![](images/calendar.png)
ՀՀ ԱՆ Դ. Դումանյանը պաշտոնավարման սկզբից ի վեր իր գլխավոր խնդիրներից մեկը համարում է մարզերի համաչափ զարգացմանը հնարավորինս նպաստելը...
![](images/calendar.png)
Այսօր Տեղեկատվության ազատության միջազգային օրվան նվիրված ամենամյա 10-րդ մրցանակաբաշխության ժամանակ ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, որպես «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքը լավագույնս կիրառած պետական...
![](images/calendar.png)
Նախկին 8-րդ կլինիկական հիվանդանոցի աչքի բաժանմունքը, որը հետագայում վերաճեց «Քանաքեռ-Զեյթուն» բկ ակնաբուժական կլինիկայի, սկզբնավորման օրվանից մինչև օրս, հավատարիմ մնալով իր որդեգրած սկզբունքներին, եղել և մնում է առաջատար այն...
![](images/calendar.png)
![Սեզոնային միոզիտ Սեզոնային միոզիտ](up/article/small/file_24968_1119889.jpg)
Պարանոցի ջղակծկումների պատճառ կարող են լինել ինֆեկցիաները, միջանցուկ քամին ու վնասվածքները: Յուրաքանչյուր մարդ, թեկուզ կյանքում մի անգամ, պարանոցի միոզիտ ունեցել է...
![](images/calendar.png)
![Մանկական մահացությունն աշխարհում նվազում է Մանկական մահացությունն աշխարհում նվազում է](up/article/small/file_24973_4879040.jpg)
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը, ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամը, Համաշխարհային բանկն ու ՄԱԿ-ի ազգաբնակչության բաժինը զեկույց են նախապատրաստել, համաձայն որի, աշխարհում, վերջին երկու...
![](images/calendar.png)
![«Դեպրեսիա. գլոբալ ճգնաժամ» «Դեպրեսիա. գլոբալ ճգնաժամ»](up/article/small/file_24974_2988088.jpeg)
XXI դարը մենք թևակոխեցինք համաշխարհային կատակլիզմերի, ազգային հակամարտությունների, տարածաշրջանային պատերազմների, ֆինանսական ճգնաժամի և էլի բազմապիսի ալեբախումների պայմաններում...
![](images/calendar.png)
![Հիշատակի խոսք. պրոֆեսոր Էդուարդ Սարգսի Ղարիբյան Հիշատակի խոսք. պրոֆեսոր Էդուարդ Սարգսի Ղարիբյան](up/article/small/file_24977_8283947.jpg)
Սեպտեմբերի 27-ին 74 տարեկանում մահացավ հայտնի վնասվածքաբան, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Էդուարդ Սարգսի Ղարիբյանը...
![](images/calendar.png)
![Դեղորայքի կողմնակի ազդեցությունները Դեղորայքի կողմնակի ազդեցությունները](up/article/small/file_24975_9117076.jpg)
Մենք բոլորս ապրում ենք «դեղամիջոցների աշխարհում»: Արտադրողները ամեն տարի շուկա են իջեցնում անընդհատ նոր անվանումներով դեղամիջոցներ և դրա շնորհիվ շատ հիվանդություններ այլևս անբուժելիների շարքին չեն դասվում...
![](images/calendar.png)
ՀՀ առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանն այսօր պետական առողջապահական գործակալության մարզային կառույցների ղեկավարներին խիստ հանձնարարեց ամենօրյա հսկողություն իրականացնել մարզերում պետական պատվերով հիվանդանոցային բուժօգնության և սպասարկման նկատմամբ...
![](images/calendar.png)
![Քննարկվեց ՀԲ երրորդ վարկային ծրագիրը Քննարկվեց ՀԲ երրորդ վարկային ծրագիրը](up/article/small/file_24995_4326388.jpg)
ՀՀ ԱՆ Դ. Դումանյանը երեկ երեկոյան ընդունեց Համաշխարհային բանկի Հայաստանում «Առողջապահության համակարգի արդիականացում» երրորդ վարկային ծրագրի և լրացուցիչ ֆինանսվորման...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն